Якуб Колас

Восеньскае

1
 
Зачынае гоман вецер непакорны
На суровы лад.
Халадзеюць ночы. Шлях ярчэе зорны.
Дні ідуць на спад.

Згорбленая восень пад руку з вятрамі
Клыгае ў імжы
І гірлянд пажоўклых на калгаснай браме
Гойдае брыжы.

Кончылася лета. Адзвінелі песні,
                Громы навальніц...
Шкадаваў я колісь у сваім прадвесні
Чуткіх зараніц;

Смуткаваў па леце, як па той каханай,
Што ўзяла спакой,
І ў цішы самотнай з дум усхваляваных
Я вянкі віў ёй.

Многа з таго часу дзён сплыло суровых,
Многа лет прайшло,
І на свет гляджу я сёння з вышак новых
                Праз другое шкло.

Бачу і чытаю іншыя скрыжалі –
Credo нашых дзён:
Вольныя пуціны, сонечныя далі,
Без канца разгон.

І я ў захапленні, радасны і горды
За свой край, народ,
Убіраю ў сэрца дзіўныя акорды,
Творчай сілы ўзлёт...

Вось чаму я сёння не тужу па леце,
                Па сваёй вясне
І па тым, што колісь навяваў мне вецер
У юнацкім сне.
 
29.08.1935 г.
 
2
 
Зямля савецкая
 
Многа было сварак, боек, калатэчы
За цябе, зямелька,
Родная ты наша!
Пільнавалі межаў, хаты свае, печы,
Вузенькіх палосак
І гібельнай пашы.
 
Не жылі – марнелі на ваччу з павязкай:
                Свет быў нам зачынен,
Не было разгону.
Сёння гэта ліха – злыбедная казка,
Дзікі сон-навала,
Вынікшы з прыгону.
 
Выйдзіце на поле ды зірніце, братцы:
Не акінеш вокам
Польнага разлога!
Гоні – край-прыволле, ёсць на чым разняцца.
Легла ты шырока,
                Сельская дарога!
 
Пазнікалі межы – нудныя адзнакі
Цёмнага бязволля,
Жуткага бязвыйсця, –
Шыр і безбярэжжа, дзе вятры-гулякі
Ходзяць станавіта,
Як сваты калісьці.
 
Гэтакіх прастораў і паны не мелі
І не будуць мець іх,
Трутні, абармоты:
        Вырвалі мы з корнем тое пустазелле,
Што смактала сокі
З чорнае галоты.
 
Час не так вялікі, а якія змены!
І зямля не тая,
І не тыя людзі.
Сходзіць быль-пачвара, як ад сонца – цені,
У рабоце дбалай,
У няспынным гудзе.
 
Глянеш – не пазнаеш сёння ты краіны:
                На балотах-багнах
Выраслі пасёлкі,
Засвяцілі ў цемры замест той лучыны
Ільічовы лямпы
Ветла, як вясёлкі.
 
Праляглі утульна праз лясы, праз нетры
        Ільняным абрусам
        Роўныя дарогі.
Едзеш – сэрцу ўцеха, лічыш кіламетры, –
        А іх гэтак многа,
                А яны так строгі!
 
А надыйдзе жніва – высыплюць брыгады,
        Загрукоча трактар,
        Загудуць машыны.
Ці ж калі мы снілі аб такіх парадах,
        Аб рабоце дружнай
        Гуртавой сябрыны?
 
Не цягае маці за сабой калыску
        На кастлявай спіне
        Ў жніўны час гарачы,
        Не пачуць у полі здушанага піску:
Нашы дзеці ў яслях,
У садах дзіцячых.
 
І аб нашых дзецях сёння мы не тужым:
Свет ім разгароджан,
Ім дарогі гладкі,
Каб расці і выйсці пакаленнем дужым,
Новым пакаленнем
Бальшавіцкай складкі.
 
❤️Нашы дзеці сёння – самі камандзіры,
                Лётчыкі-героі,
Докі-інжынеры.
То ж яны схадзілі дзікія Паміры
І ў паўночны полюс
Прабіваюць дзверы!
 
Хто штурмуе неба ды ідзе ў дазоры,
Дзе ніхто ніколі
Не хадзіў у свеце?
Хто спыняе рэкі і злучае моры?
❤️Гэта нашы людзі,
                ❤️Гэта нашы дзеці!
 
Гэтакіх герояў, ды такіх адданых,
Выхавала мудра
🔥Партыя і 🔥Сталін.
Сходзяць з зямель нашых мутныя туманы,
Што ні дзень, то болей
Сонечных прагалін.
 
Вось чаму я сёння, на ушчэрбе лета,
Не тужу па леце,
Як тужыў калісьці,
        Бо ж і песня-радасць намі не прапета,
Бо ж вясна гучыць мне
І ў пажоўклым лісці.
 
6.09.1935 г.
 
3
 
Учора і сёння
 
Пісала нядоля
Свой напіс закляты
На сценах драўляных
Закуранай хаты.
 
А сцены буцвелі,
А лёс быў той самы,
І злыбедзь стаяла
Дзень-ноч каля брамы.
 
З саломай па стрэсе
Вятры гаманілі.
Мы слухалі доўга
Суровыя былі
 
Пра голад, бяспраўе,
Галечу, паборы...
Няветла свяцілі
Халодныя зоры.
 
У вокны глядзелі
        Тужлівыя ночы,
Спявалі завеі
Пра лёс наш сірочы.
 
Паны-ліхадзеі
Дабро наша жэрлі,